Pomoc dla kobiet i rodzin zamiast aborcji – nowy projekt ustawy i zmiana przepisów wykonawczych

POMOC DLA KOBIET I RODZIN ZAMIAST ABORCJI

– PROJEKT USTAWY 
I ZMIANA PRZEPISÓW WYKONAWCZYCH

Obecna oferta aborcyjna musi zostać zastąpiona systemem wsparcia, który zapewni każdemu dziecku potrzebną pomoc, a matkom i całym rodzinom poczucie bezpieczeństwa. Dlatego autorzy Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej „Stop Aborcji” przygotowali nowelizację ustaw w związku ze wsparciem rodzin, w których z narodzinami dziecka wiąże się szczególnie obciążająca sytuacja.

Wiele rodzin wychowuje dzieci dotknięte niepełnosprawnością albo chorobą zagrażającą życiu samotnie borykając się z codziennymi problemami. Duża część z nich skonfrontowała się z diagnozą o chorobie dziecka jeszcze przed jego narodzeniem. Jesteśmy im winni odpowiednie wsparcie. Cel ten wyraża zawarte w obywatelskim projekcie ustawy „Stop Aborcji”,zobowiązanie organów administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego dozapewnienia pomocy materialnej i opieki dla rodzin wychowujących dzieci dotknięte ciężkim upośledzeniem albo chorobą zagrażającą życiu oraz dzieci poczęte w okolicznościach uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.  

Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris przygotował pakiet przewidujący nowelizację czterech ustaw i trzech rozporządzeń oraz jeden projekt nowego rozporządzenia, które stanowić będą realizację tego zobowiązania organów władzy publicznej. Zostały one zebrane wprojekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wsparciem rodzin, w których z narodzinami dziecka wiąże się szczególnie obciążająca sytuacja oraz wprojektach aktów wykonawczych. Koszty wprowadzenia omawianych rozwiązań przedstawione w uzasadnieniach do poszczególnych projektów, szacuje się na około 890 mln złrocznie.

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA:

I. Wsparcie hospicjów perinatalnych i stworzenie odrębnych regulacji dotyczących opieki paliatywnej dla dzieci

Projekt przewiduje refundację świadczeń z zakresu hospicyjnej opieki perinatalnej (opieki medycznej, która obejmuje profilaktykę oraz leczenie matki i dziecka w okresie przed narodzeniem, podczas ciąży, a także porodu oraz połogu), które obecnie realizowane są bez pomocy ze strony instytucji publicznych. 

Także po urodzeniu dziecko powinno również zostać otoczone adekwatną opieką. Dzieci w wieku do lat 18. to zaledwie 2,1 proc. spośród ponad 80 tys. pacjentów hospicjów w Polsce. Pomimo, że ich potrzeby są odmienne od potrzeb osób w podeszłym wieku, a opieka paliatywna nad obiema grupami wiekowymi zalicza się do dwóch różnych działów medycyny, regulowane są tym samym rozporządzeniem[1]. Proponujemy stworzenie odrębnej regulacji dedykowanej tylko pediatrycznej opiece paliatywnej, której podstawową formą będzie hospicjum domowe, rezygnując przy tym ze świadczenia opieki paliatywnej w warunkach ambulatoryjnych.

II. Rozwinięcie domowej pediatrycznej opieki długoterminowej

Kolejną grupą wymagającą wsparcia są dzieci dotknięte najpoważniejszymi wadami i kwalifikujące się do opieki długoterminowej.[2] Ich stan zdrowia istotnie wpływa na życie ich rodzin.  Proponujemy wyodrębnienie w ramach obecnie funkcjonującego systemu,pediatrycznej opieki długoterminowej domowej i uczynienie jej jednym z najistotniejszych elementów systemu wsparcia i opieki nad dziećmi z ciężkimi upośledzeniami. Jednocześnie włączamy do niej część świadczeń występujących do tej pory w ramach opieki stacjonarnej, w tym nieodpłatne badania diagnostyczne i leki.

III. Wsparcie o charakterze niematerialnym – pomoc psychologiczna i świadczenie wspierające

Proponuje się wprowadzenie wyspecjalizowanej i łatwo dostępnej pomocy psychologicznej dla rodziców dzieci dotkniętych niepełnosprawnością albo chorobą zagrażającą ich życiu, w tym dla tych, którzy otrzymują diagnozę o chorobie dziecka jeszcze przed narodzeniem. Podobne wsparcie przysługiwałoby matce dziecka  wówczas, gdy zachodzi duże prawdopodobieństwo, że jego poczęcie nastąpiło w wyniku czynu zabronionego.

Wspomniane sytuacje powodują nieraz znaczne problemy organizacyjne w zakresie codziennych, podstawowych potrzeb rodziny. Proponuje się zatem zapewnienie potrzebującym wsparcia w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, rozwiązywania problemów socjalnych i wychowawczych, motywowania do udziału w spotkaniach grupowych z osobami znajdującymi się w podobnych sytuacjach życiowych oraz indywidualne konsultacje.

IV. Świadczenia opiekuńcze bez konieczności rezygnacji z pracy przez rodziców dzieci niepełnosprawnych

Projekt przewiduje likwidację wymogu niepodejmowania lub rezygnacji z pracy zarobkowej jako warunku otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego w stosunku do rodziców niepełnosprawnych dzieci w wieku do 16 lat[3]. Nie pozwalając na dodatkową pracę zarobkową, trudne warunki bytowe skazują beneficjentów obu świadczeń opiekuńczych na egzystencję na granicy minimum socjalnego. Stanowią także zachętę do pracy w szarej strefie.

V. Zdrowotne świadczenie ciążowe

Proponujemy wprowadzenie specjalnego zdrowotnego świadczenia ciążowego. Będzie ono przysługiwało każdej kobiecie chorej w okresie ciąży, która w związku z chorobą nie powinna kontynuować albo podejmować pracy zawodowej i faktycznie nie kontynuuje jej albo nie podejmuje. Takie świadczenie będzie przysługiwało w wysokości 1 000 złmiesięcznie przez cały okres trwania opisanych wyżej okoliczności. W razie pobierania przez kobietę innych zasiłków bądź świadczeń projekt proponuje proporcjonalne obniżenie proponowanej kwoty.

VI. Ułatwienie procedury adopcyjnej dziecka poczętego w wyniku zgwałcenia lub niepełnosprawnego

Niekiedy obciążenie psychiczne, sytuacja rodzinno-społeczna lub sytuacja ekonomiczna spowodowana zagrożeniem ciężką chorobą dziecka albo też jego pochodzeniem z czynu zabronionego powodują, że rodzicie nie są w stanie lub też niekiedy nie chcą go wychowywać. Proponuje się więc wprowadzić przyspieszony sposób przysposobienia takiego dziecka przez innych rodziców. W tym celu, nowelizując Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz Kodeks postępowania cywilnego, pozwala się na rozpoczęcie procedury wydania tzw. zgody blankietowej, która stanowi konieczny wymóg późniejszego przysposobienia całkowitego, jeszcze przed urodzeniem dziecka. Zgodnie z założeniami projektu, zgoda ma jednak uzyskiwać moc prawną nie wcześniej niż po upływie miesiąca od urodzenia dziecka.

VII. Rozwój interwencyjnych ośrodków adopcyjnych

Co roku w Polsce porzucanych jest około 800 dzieci z przyczyn innych niż zdrowotne[4]. Wśród najważniejszych powodów wymienia się ubóstwo lub trudności finansowe, samotne rodzicielstwo, bezdomność i bezrobocie, depresje poporodową, przemoc, ciążę w wyniku gwałtu, niepełnosprawność dziecka i uzależnienia. Ponieważ, jak wskazuje GUS, „od lat utrzymuje się tendencja, że im młodsze dziecko, tym większą ma szansę na przysposobienie”[5], proponuje się zobligowanie samorządów wojewódzkich do tworzenia interwencyjnych ośrodków adopcyjnych. W ten sposób projekt zmierza do zapewnienia stabilnego, trwałego i rodzinnego środowiska wychowawczego dzieciom porzuconym, bezpośrednio lub wkrótce po narodzinach. Zarazem ograniczy rozpowszechnione obecnie zjawisko, jakim jest umieszczenie dzieci poniżej 6. roku życia w domach dziecka.

VIII.  Reforma sposobu działania domów samotnej matki

Proponowane zmiany umożliwią kobietom korzystanie z domów samotnej matki w całej Polsce, znosząc funkcjonujące obecnie rozwiązania, które w praktyce pozwalają tylko na korzystanie z nich na terenie gminy ostatniego miejsca zamieszkania. Odpowiedzą w ten sposób na faktyczne potrzeby matek znajdujących się w trudnych sytuacjach, które często w okresie ciąży chcą zmienić środowisko.

IX. Telefon informacyjny dla kobiet i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji w związku z ciążą i wychowaniem dziecka

O rozwiązaniach pomocowych oferowanych przez władze publiczne i współpracujące przy ich realizacji organizacje pozarządowe osoby znajdujące się w trudnej sytuacji w związku z ciążą, porodem i wychowaniem dziecka będą mogły się dowiedzieć za pośrednictwem ogólnopolskiego telefonu informacyjnego, za którego ustanowienie zgodnie z założeniami projektu odpowiedzialny będzie minister właściwy do spraw pracy i polityki społecznej.