Ordo Iuris wzywa Ministerstwo Edukacji do pilnego podniesienia subwencji oświatowej na edukację domową

Adobe Stock

· Instytut Ordo Iuris apeluje do ministra Przemysława Czarnka o podniesienie subwencji oświatowej na rzecz uczniów korzystających z edukacji domowej.

· Od 2015 roku uczniowie spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą (edukacja domowa) pozostają niesłusznie pokrzywdzeni rozporządzeniem, które obniżyło przypadającą na nich subwencję oświatową do poziomu zaledwie 60 proc.

· Pomimo tej dyskryminującej regulacji, liczba uczniów korzystających z edukacji domowej wzrosła ostatnio do poziomu aż 20 tysięcy. W lutym 2021 r. przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki publicznie obiecywali, że subwencja oświatowa zostanie podniesiona do 80 proc., co stanowiłoby znaczący krok w kierunku ponownego wzmocnienia pozycji rodziców.

· Mimo to, w aktualnym projekcie rozporządzenia w sprawie podziału subwencji oświatowej na rok 2022 subwencja wciąż pozostaje na poziomie 60%. Instytut Ordo Iuris prosi o spełnienie obietnicy Ministerstwa i pilną zmianę regulacji.

Przeczytaj list Ordo Iuris do ministra Czarnka - LINK

„Ministerstwo Edukacji już 10 miesięcy temu obiecało podwyższenie subwencji na rzecz dzieci korzystających z edukacji domowej. Jej obniżenie w 2015 r. do poziomu 60 procent było błędem. Czas na spełnienie obietnicy” – mówi apl. adw. Nikodem Bernaciak, analityk Instytutu Ordo Iuris.

Jeszcze 6 lat temu wysokość subwencji na rzecz uczniów odbierających wykształcenie w ramach edukacji domowej wynosiła 100 proc. – tyle samo, co subwencja na rzecz uczniów kształcących się w ramach systemu szkolnictwa. Dopiero rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 grudnia 2015 r. niesłusznie obniżyło subwencję dla uczniów korzystających z edukacji domowej do 60 proc. Instytut Ordo Iuris już wówczas zdecydowanie sprzeciwiał się temu rozwiązaniu, wskazując w opinii opublikowanej na stronie internetowej, że „już sam obowiązek ubiegania się o zgodę na nauczanie dzieci w domu budzi poważne wątpliwości natury konstytucyjnej” oraz, że „prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, w sposób konieczny skutkuje prawem wyboru szkoły lub innej formy kształcenia, która w opinii rodziców zapewni ich dziecku edukację zgodną z ich przekonaniami”. Prawnicy podkreślali również, iż „pogorszenie sytuacji tego typu placówek stoi w sprzeczności z polityką rządu, który zapowiadał zatrzymanie procesu zamykania szkół wiejskich”, a „przyjęte rozwiązania nie współgrają z formułowanymi przez władze zapowiedziami afirmowania autonomii rodziny i ochrony życia rodzinnego”.

Mimo to, w następnych latach ustanowione wówczas zróżnicowanie subwencji, niekorzystne dla uczniów odbierających kształcenie w ramach edukacji domowej, wciąż było utrzymywane w rozporządzeniach z dnia 22 grudnia 2016 r., 15 grudnia 2017 r., 18 grudnia 2018 r., 12 grudnia 2019 r. oraz 18 grudnia 2020 r. Dopiero Prezydent RP Andrzej Duda w „Karcie Rodziny” podpisanej 10 czerwca 2020 r. w trakcie kampanii wyborczej zobowiązał się do wprowadzenia „ułatwień dla rodziców, którzy chcą prowadzić edukację domową”. Obietnica ta została skonkretyzowana w poselskim projekcie ustawy złożonym w Sejmie 18 czerwca 2020 r. W oryginalnej wersji projektu zakładano ustawowe zagwarantowanie subwencji oświatowej na poziomie 80 proc. na rzecz uczniów odbierających kształcenie w ramach edukacji domowej. Posłowie wnioskodawcy na posiedzeniu specjalnej podkomisji w dniu 16 lutego 2021 r. dobrowolnie usunęli ten przepis z projektu tylko i wyłącznie dlatego, że przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki złożyli obietnicę uregulowania tej sprawy na poziomie rozporządzenia.

W trakcie debaty nad projektem w Senacie w dniu 15 kwietnia 2021 r., poseł sprawozdawca Bartłomiej Wróblewski podkreślał, że edukacja domowa „to sprawa, która łączy ludzi o różnych poglądach, różnych światopoglądach. W tym zakresie jedni i drudzy powinni mieć możliwość korzystania z konstytucyjnego prawa do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami”. Potwierdził, że „Ministerstwo Edukacji i Nauki zapewniło, że ten element dotyczący finansowania zostanie zrealizowany w ramach rozporządzenia wydanego przez ministra. Chodziło o to, aby nie robić wyjątków, bo sprawy dotyczące wag i finansowania regulowane są rozporządzeniami. To też jest dobre rozwiązanie legislacyjne, być może nawet lepsze niż to, które pierwotnie znajdowało się w projekcie”. Podczas tego samego posiedzenia, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Tomasz Rzymkowski ujawnił, że w ramach edukacji domowej w Polsce „jest ok. 20 tysięcy uczniów, którzy w chwili obecnej z tego korzystają”. 

Pomimo tego, aktualny projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022 nie zawiera obiecanych zmian, a subwencja wciąż pozostaje na poziomie 60 proc. zamiast przyrzeczonych 80 proc., co uzasadnia apel Instytutu Ordo Iuris do ministra Przemysława Czarnka o dokonanie pilnych zmian w celu spełnienia obietnicy złożonej rodzicom 20 tysięcy polskich dzieci.